حدیث جعلی و دردسر های آن

حدیث جعلی و دردسر های آن

حدیث جعلی و دردسر های آن چند وقت پیش ایمیلی با این مضمون برای یکی از دوستان وبلاگ نویس  اومد که ممکنه برای شما هم اومده باشه: به قول میرزا آقا خان کرمانی: اگر یک جلد کتاب از 24 جلد کتاب بحار الانوار علامه مجلسی را در هر کشوری انتشار بدهند، دیگر امید نجات برای آن ملت کم است. حالا تصور کن که هرگاه  24جلد از این کتاب در میان ملتی منتشر شود محض ازدیاد بصیرت, یکی از حدیث های مهم این بحارالانوار را نقل می کنم که مُشت نمونه خروار باشد علی علیه السلام در غزوه صفین، قصد عبور از نهر فرات را داشت ولی معبرش معلوم نبود. به نصیر بن هلال فرمود برود کنار فرات، واز طرف من ماهیی به نام کرکره را صدا کن، و از او محل عبور را بپرس. نصیر اطاعت نمود و بر کنار فرات آمد و فریاد برآورد که یا کرکره، بالفور هفتاد هزار ماهی سر از آب بیرون آوردند، لبیک لبیک، چه می گویی؟ نصیر جواب داد، مولایم معبر فرات را می خواهد، هفتاد هزار ماهی آواز برآوردند که ما همه کرکره نام داریم، بگو این شرف در حق کدامیک مرحمت شده است تا اطاعت کنیم. نصیر برگشت و ماجرا را به عرض مولایش علی رسانید فرمود، برو کرکرة بن صرصره را بخوان. برگشت و ندا داد. این بار شصت هزار ماهی سر برآوردند که ما کرکرة بن صرصره هستیم، این عنایت در حق کدام شده است؟ نصیر برگشت و پرسید. فرمودند، برو کرکرة بن صرصرة بن غرغره را بخوان نصیر بازگشت و چنین کرد. این بار پنجاه هزار ماهی و ماجرای پیشین تکرار شد برگشت و مولا گفت: برو کرکرة بن صرصرة بن غرغرة بن دردرة را بخوان تا اینکه در دفعه هشتم که فریاد برآورد، ای کرکرة بن صرصرة بن غرغرة بن دردرة بن جرجرة بن عرعرة بن مرمرة بن فرفرة! آن وقت ماهی بسیار بزرگی سر از آب برآورد و قاه قاه خندید که ای نصیر، به درستی که علی ابن ابیطالب با تو مزاح فرموده است، زیرا او خودش همه راه های دریا و معبر ها و دجله ها را از ماهیان بهتر میداند، ولی اینک به او بگو که معبر فرات آنجا است نصیر برگشت و صورت حال را عرض کرد حضرت فرمودند، آری من به همه راه‌های آسمان‌ها و زمین آگاهم پس نصیر صیحه زده غش کرد و چون به هوش آمد فریاد برآورد، شهادت میدهم که تو همان خدای واحد قهاری حضرت فرمود: چون نصیر کافر به خدا شده، قتلش واجب است .آنگاه شمشیر از غلاف کشید و گردنش را بزد (بحارالانوار علامه مجلسی معتبرترین و بزرگترین منبع مذهبی شیعیان) خردمند کاین داستان بشنود به دانش گراید ز دین بگسلد تحمل این بیت آخر که یه جورایی نتیجه گیریه خیلی برام سخت بود.این سوال از سایت تبیان پرسیده شد.جوابی که داده شده خیلی جالب و البته کاملا منطقیه با عرض سلام و تحیت !دوست محترم کسی که این شبهه را مطرح کرده از خیلی مسائل بی اطلاع بوده است. به بعضی از آنها اشاره می کنیم  بحارالانوار مفصل ترین کتاب حدیثی شیعه است  همین و بس؛ نه این که معتبرترین کتاب حدیثی شیعه باشد. انگیزه علامه مجلسی از نگارش این کتاب جمع آوری و حفظ متون حدیثی است که در زمان او خوف آن می رفته که در حوادث روزگار نابود شود. بنابراین او با همکاری جمعی از شاگردان دست به جمع آوری و تألیف بحارالانوار زد. بنابراین، حتی خود علامه مجلسی(ره) نیز ادعا نداشته است که آنچه را در بحار جمع آوری نموده، همه معتبر است؛ و حتی گاه در ذیل بعضی از احادیث صریحا گفته که این حدیث با قواعد و معارف شیعه ناسازگار است  این که بگردیم و حدیثی را از مجموعه ای حدیثی بیابیم که نتوان قبولش کرد، و بعد گفت پس کل کتاب اعتبار ندارد چرا که مشت نمونه خروار است، سخن سخیفی است که اگر صحیح باشد کل علم تاریخ و بلکه همه تراث علمی بشر را زیر سؤال می برد، چرا که هیچ کتاب بشری نیست که در آن سخن باطلی نباشد. اگر قرار است یک باطل همیشه مشت نمونه خروار باشد، باید همه کتب علمی را در آب شست!  ما هر چه جستجو کردیم چنین حدیثی را نیافتیم. اصلا شخصی با نام نصیر بن هلال و یا عنوانی مشابه آن، نه در بحار و نه در هیچ یک از منابع روایی و تاریخی شیعه پیدا نمی شود با آرزوی توفیق من هم این ایمیل رو برای استادم فرستادم.پاسخ استاد هم خوندنیه: به نام خدا کسانی که این مطلب را نوشته اند طراحی خود را بر اساس کمبود اطلاعات مخاطبان در مورد علوم حدیث و منابع حدیثی متمرکز کرده اند. لذا خواهش من این است که یکی از کتب علوم حدیث مطالعه گردد و ضمن آشنایی با فضای کلی جریان حدیث در میان شیعه و سنی مقداری با منابع آنها و ماهیت هر کدام از منابع آنها نیز اطلاعات کسب گردد. در این جریان مشخص می گردد که درصد بسیار بالایی از احادیثی که در جوامع روایی نظیر بحار الانوار جمع شده است احادیثی است که در نزد علماء اعتباری ندارند این مطلب هم در مورد منابع اهل سنت صادق است و هم در مورد منابع شیعی و هر کدام از منابع نیز از ویژگی های خاصی برخوردار است مثلا بحار یک جامع روایی است که در آن تلاش شده است مجموعه احادیث شیعی جمع و تفسیر گردد کسی از علمای شیعه قائل به درستی و صحت تمامی احادث آنها نیست به همین دلیل است که فقها برای اجتهاد علاوه بر فن استنباط آشنایی و تسلط بر علوم حدیث و رجال نیز شرط است. از این جهت این شبهه اصلا اعتباری ندارد بخصوص اینکه در طول تاریخ جریاناتی در صدد تولید احادیث جعلی بوده اند و به شهادت علماء تعداد احادیث جعلی بسیار بیشتر از احادیث قابل وثوق است از این جهت بحار یک کتاب عمومی نیست که هر کسی آنرا مطالعه کند و به استنباط در مورد دین بپردازد اگر کسی طالب شناخت معارف حدیثی شیعه است بهتر است به منابعی مراجعه کند که غربال های لازم بر روی آن صورت گرفته است بنده پیشنهاد می کنم شما کتاب خوب میزان االحکمه آیت الله ری شهری را معرفی کنید که هم دارای دسته بندی خوب از احادیث است و هم از وثاقت مناسب برخوردار است. موفق باشید